Gan nhiễm mỡ là sự tích luỹ chất béo ở các tế bào gan, vượt quá 5 % trọng lượng của gan. Bệnh gan nhiễm mỡ cấp khi mang thai ít gặp nhưng bệnh diễn biến nhanh và có tỷ lệ tử vong trên mẹ và con lên đến 80 -90 %. Bệnhthường xảy ra vào 3 tháng cuối của thai kỳ, đặc biệt là trên người phụ nữ mang thai lần đầu, hay đa thai.
1. Chức năng của gan đối với cơ thể
Gan là tạng lớn nhất trong cơ thể và giữ nhiều chức năng quan trọng. Hiện nay, dù y học hiện đại vẫn không có sản phẩm nhân tạo nào thay thế chức năng của gan. Gan thể hiện một số vai trò như:
- Điều hoà đường huyết bằng cách tổng hợp glycogen và giải phóng glucose khi cần
- Dự trữ lipid và sản xuất protein
- Loại bỏ bilirubin, amoniac và các độc tố khác ra khỏi máu (Bilirubin là sản phẩm phân huỷ của hemoglobin có trong hồng cầu)
- Gan tham gia quá trình tiêu hoá và hấp thu các chất dinh dưỡng cùng với ruột và chuyển hoá chúng thành dạng năng lượng mà cơ thể sử dụng được. Đồng thời gan còn là cơ quan dự trữ vitamin A, vitamin B12, sắt và các khoáng chất khác
- Gan kiểm soát quá trình sản xuất cholesterol và protein quan trọng như albumin
- Gan sản xuất các yếu tố đông máu và các thành phần cần thiết cho quá trình đông máu
- Trong những tháng đầu tiên của thai kỳ, gan là bộ phận tạo hồng cầu chính cho thai nhi
- Gan giúp chuyển hoá rượu và nhiều nhóm thuốc
- Điều hoà các hormone trong cơ thể như hormone sinh dục, thyroid, cortiosone…
Chính vì những đảm nhận nhiều trọng trách, nên gan luôn phải chịu gánh nặng rất lớn. Khi xảy ra các vấn đề liên quan đến gan đều vô cùng nguy hiểm đặc biệt là những trường hợp cấp, chức năng gan sị suy giảm nhanh nguy cơ tử vong lại càng lớn.
2. Biểu hiện của bệnh gan nhiễm mỡ cấp ở phụ nữ mang tha
Đây là một bệnh lý cấp tính nên xảy ra rất nhanh và cực kỳ nguy hiểm. Bệnh thường khởi phát vào khoảng tuần 30 – 38 của thai kỳ, thai phụ có những biểu hiện:
- Ngứa
- Nôn ói (dễ nhầm với tình trạng ốm nghén)
- Đau bụng vùng gan, gan to
- Xuất hiện vàng da
Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến hôn mê, suy chức năng thận và xuất huyết tiêu hoá. Bệnh có thể gây tử vong do xuất huyết ồ ạt đưa đến thận hay sự đông máu bất thường do chức năng gan bị rối loạn, làm rối loạn sản xuất các yếu tố đông máu.
3. Điều trị
Sau khi đã có chẩn đoán chính xác bệnh gan nhiễm mỡ cấp, thai phụ sẽ phải nhập viện để theo dõi sức khoẻ cả mẹ và bé. Nếu tình trạng nôn ói, vàng da chẳng những không thuyên giảm mà còn tăng lên. Đồng thời xảy ra những rối loạn đông máu. Thai phụ cần chấm dứt thai kỳ càng sớm càng tốt vì hầu hết các triệu chứng đều được cải thiện sau khi chấm dứt thai kỳ. Tuy nhiên một vài trường hợp có thể diễn tiến suy gan cấp và cần phải được ghép gan.
Tài liệu tham khảo:
- Phát đồ điều trị nội khoa của bệnh viện Chợ Rẫy 2013
Ds. Nguyễn Hạ Quyên sưu tầm
