Gan là tạng lớn nhất trong cơ thể người và giữ nhiều chức năng quan trọng để duy trì sự sống. Gan chúng ta hoạt động không ngưng nghỉ trong suốt 24 giờ mỗi ngày và xử lý hầu hết các chuyển hoá từ việc loại bỏ độc tố, tăng cường miễn dịch, dự trữ các vitamin và khoáng chất và nhiều hoạt động chuyên biệt khác.
Có thể nói gan là một vệ sỹ canh gác tất cả mọi thứ ra – vào cơ thể. Việc hoạt động liên tục trên cường độ cao hoặc nhiễm vius có thể khiến gan trở nên suy yếu dần gây ra một số bệnh lý về gan.
1. Gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là tình trạng phân bố bất thường của lipid trong các tế bào gan, đây là bệnh lý khá phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Bệnh thường xảy ra trên những đối tượng có nguy cơ cao:
- Lười vận động và thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh
- Lạm dụng bia rượu
Gan nhiễm mỡ được chia thành hai dạng là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Bệnh gan nhiễm mỡ nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời có thể gây ra suy gan và tiến triển xơ gan.
Bệnh gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng, nên thường xuyên kiểm tra sức khoẻ định kỳ để sớm phát hiện bệnh.
2. Viêm gan do nhiễm siêu vi (virus)
Viêm gan là tình trạng viêm xảy ra tại gan do virus. Hiện nay, có nhiều chủng virus được cho là gây nên tình trạng viêm cấp hay mạn ở gan trong đó nổi bật nhất là 3 nhóm A, B, C.
- Viêm gan A: bệnh do virus HAV (hepatis A virus) gây ra. Bệnh thường gây nên tình trạng viêm cấp tính, và lây lan chủ yếu qua đường tiêu hoá.
- Viêm gan B: do virus HBV (hepatis B virus) gây ra, thường được truyền qua đường máu và tình dục. Sau khi nhiễm virus này có thể dẫn đến viên gan cấp hay mạn tính. Tình trạng cấp có thể gây nguy hiểm tính mạng. Trường hợp viêm mạn sẽ diễn ra âm thầm và theo thống kê có 6 – 10 % bệnh nhân viêm gan siêu vi B mạn tính tiến triển xơ gan và ung thư gan.
- Viêm gan C: do virus HCV (hepatis C virus) gây ra, thường lây lan qua đường máu và tình dục. Bệnh thường xảy ra mạn tính và theo ước lượng có gần 170 triệu người trên thế giới mắc căn bệnh này. Viêm gan C là một trong những nguy cơ hàng đầu trong các bệnh viêm gan do virus có thể dẫn đến ung thư gan
3. Xơ gan
Xơ gan thường là diễn tiến của nhiều bệnh lý gây viêm gan mãn tính. Khi đó, các tế bào gan bị tổn thương lâu ngày sẽ bị xơ hoá hình thành những mô sẹo và không còn thực hiện được các chức năng bình thường làm mất dần chức năng gan.
Nguyên nhân gây xơ gan thường liên quan đến những lý do chính:
- Viêm gan do virus
- Bệnh gan do rượu
- Gan nhiễm mỡ không do rượu
Bệnh nhân xơ gan thường có những biểu hiện như: vàng da, mệt mỏi, sụt cân, biếng ăn, teo cơ…
4. Ung thư gan
Ung thư gan là căn bệnh ung thư khá phổ biến và có tỷ lệ mắc rất cao đặc biệt là ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam. Mặc dù chưa tìm được nguyên nhân chính xác gây ra ung thư gan, nhưng người ta thấy rằng tỷ lệ người viêm gan siêu vi B mạn tính, xơ gan có tỷ lệ tiến triển thành ung thư gan khá cao.
Bệnh thường được phát hiện trễ vì ít hay thậm chí không có các dấu hiệu rõ ràng. Một số bệnh nhân ở giai đoạn cuối mới bắt đầu thấy mệt mỏi, sụt cân, bụng – gan to, vàng da, vàng mắt…
Những đối tượng có yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư nên được tầm soát ung thư bằng cách xét nghiệm hoặc siêu âm gan định kỳ 6 – 12 tháng/ lần.
Ds. Nguyễn Hạ Quyên sưu tầm
Themaz Active - Bột sủi khỏe cho ngày dài năng động
