Thực tế, hiện nay vẫn chưa có khuyến cáo về dinh dưỡng dành riêng cho bệnh nhân viêm gan mạn tính. Tuy nhiên, đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ các thành phần dinh dưỡng. Đồng thời duy trì cân nặng hợp lý và ổn định là điều cần thiết ở những bệnh nhân gặp vấn đề về gan. Điều này góp phần hỗ trợ các hoạt động của gan nói riêng và ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ nói chung.
1. Thực phẩm hằng ngày và gan
Tất cả những loại thực phẩm chúng ta sử dụng mỗi ngày giúp cung cấp năng lượng và nguyên liệu để cơ thể hoạt động và phát triển. Khi vào trong cơ thể, thức ăn được chuyển hoá tại dạ dày và ruột non thành các chất dinh dưỡng. Sau đó, chúng được hấp thu vào máu và đưa đến gan. Tại gan, chúng được dự trữ hoặc tạo năng lượng cho cung cấp cơ thể.
Cùng quá trình này, gan phải thải trừ chất độc từ các nguồn thực phẩm này như là rượu, các hoá chất bảo vệ thực vật còn lưu lại trên rau xanh do chưa được rửa sạch, thuốc… và các chất độc sinh ra trong quá trình chuyển hoá tự nhiên của cơ thể như amoniac.Nếu gan gặp vấn đề, chức năng gan suy giảm, sẽ không thể làm việc hiệu quả như bình thường.
2. Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Ở giai đoạn đầu của viêm gan mạn tính, phần lớn bệnh nhân vẫn khoẻ mạnh sự hấp thu các chất dinh dưỡng vẫn diễn ra bình thường. Tuy nhiên khi bệnh tiến triển, bệnh nhân dễ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng. Khi đó cơ thể bắt đầu sử dụng cơ bắp để tạo năng lượng, vừa làm tăng nồng độ amoniac trong máu vừa dẫn đến hiện tượng teo cơ.
Bữa ăn cần cung cấp đầy đủ:
- Carbohydrate
- Chất béo
- Protein
Mặc dù protein góp phần tạo amoniac trong quá trình chuyển hoá. Tuy nhiên việc hạn chế các thực phẩm giàu đạm được chứng minh chẳng những không hạn chế việc làm giảm nồng độ amoniac trong máu mà còn làm nặng thêm tình trạng chuyển hoá cơ.
Một chế độ ăn cân bằng và đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu được gợi ý:
- Vẫn tiếp tục ăn các thực phẩm như bình thường tuy nhiên nên thay đổi nhiều loại thức ăn khác nhau
- Kiêng ăn mỡ động vật
- Nên sử dụng thêm thuốc bổ tuy nhiên tránh dùng sắt
- Bữa ăn giàu đạm nhất là đạm có nguồn gốc thực vật
- Kiêng uống rượu bia và các thức uống có cồn
Tóm lại, đối với bệnh nhân gặp các vấn đề về gan nên kiểm soát chế độ ăn của mình. Tuy vậy, điều đó không phải quá gắt gao, chỉ cần chú ý các loại thực phẩm bổ sung, tránh sử dụng các thức ăn nhanh. Tốt nhất là thực hiện theo tư vấn của bác sĩ. Đặc biệt, với những bệnh nhân gan giai đoạn cuối nên gặp chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.britishlivertrust.org.uk/liver-information/diet-and-liver-disease/
- http://www.liver.ca/liver-disease/having-liver-disease/healthy-living-guidelines/nutrition.aspx
Ds. Nguyễn Hạ Quyên sưu tầm
